Δύο πόλεις μαλώνουν για έναν βράχο από γρανίτη!

 

Για ποιο λόγο να μαλώνουν δύο γειτονικές πόλεις; Παλαιότερα ήταν πιο καθαρά τα πράγματα: Μια εύφορη κοιλάδα, ένα γεφύρι, ένα λιμανάκι, βρε αδερφέ. Να βγαίνουν τα μαχαίρια, όμως, για έναν βράχο από γρανίτη, είναι δυνατόν; Κι όμως, είναι, αν αυτός ο βράχος έχει γίνει πια τουριστικό αξιοθέατο και αποφέρει μεγάλα κέρδη.

🔎Ας πάμε ένα ταξίδι στην Κολομβία, όπου συμβαίνουν όλα αυτά. Στην επαρχία Αντιόκια, στα βορειοδυτικά της χώρας, όπου πρωτεύουσα είναι το διαβόητο Μεντεγίν με τα κοκαϊνο-καρτέλ του. Για την ακρίβεια, θα ταξιδέψουμε περίπου 80 χλμ. ανατολικά από το Μεντεγίν. Εκεί θα βρούμε ένα σπάνιο γεωλογικό φαινόμενο, έναν τεράστιο γρανιτένιο μονόλιθο, που βρίσκεται ανάμεσα στις πόλεις Γκουαταπέ και Ελ Πενιόλ.

🔎 Εδώ τελειώνουν τα ξεκάθαρα κι αρχίζουν τα μπερδεμένα. Ακόμα και το όνομα αυτού του τουριστικού αξιοθέατου μπερδεμένο είναι. Αλλού το λένε «El Penon de Guatape», δηλαδή «Το Κατσάβραχο του Γκουαταπέ»! Κι αλλού «La Piedra de El Penol», δηλαδή «ο Βράχος του Πενιόλ». Ένας βράχος, δύο ονόματα δηλαδή. Μύλος.

🔎Γιατί αυτή η διαμάχη; Για το χρήμα, φυσικά. Από τότε που αυτός ο τεράστιος βράχος (ύψους 220 μέτρων) έγινε αξιοποιήσιμος τουριστικά, οι ντόπιοι κατάλαβαν ότι μπορούν να βγάλουν πολλούς παράδες, με πολλούς τρόπους. Αλλά αντί να τα συμφωνήσουν μεταξύ τους, θέλουν να βγάλουν ο ένας το μάτι του άλλου. Συμβαίνουν κι αλλού, λοιπόν.

🔎Ας το πάρουμε από την αρχή. Πριν φτάσουν στην περιοχή οι Ισπανοί κονκισταδόρες, οι κατακτητές, οι ντόπιοι κάτοικοι (που ανήκαν στην φυλή Ταχάμι) ζούσαν ειρηνικά μεταξύ τους. Τον βράχο, που σύμφωνα με τους γεωλόγους βρίσκεται εκεί για 65 εκατομμύρια χρόνια (!), τον έβλεπαν ως κάτι θεϊκό και τον προσκυνούσαν σαν κατοικία των πνευμάτων. Λόγω της λείας επιφάνειας, όμως, κανείς δεν μπορούσε να σκαρφαλώσει στην κορυφή του.

🔎Οι Ισπανοί έφτασαν στην περιοχή το 1714. Θαύμασαν το βράχο μεν, αλλά τον άφησαν στην ησυχία του. Απλά ονόμασαν την περιοχή Γκουαταπέ, από την λέξη των ντόπιων που σημαίνει «βράχος και νερό». Κι όταν γράφουμε την περιοχή, εννοούμε ό,τι είχε σχέση με την περιοχή, από τον βράχο μέχρι τον ποταμό που κυλούσε εκεί, αλλά και την πόλη, που θεμελιώθηκε το 1811. O οικισμός Ελ Πενιόλ υπήρχε ήδη, ήταν μεγαλύτερος (ακόμα είναι), αλλά βρισκόταν πιο μακριά από τον βράχο, που εξελίχθηκε σε κομβικό σημείο της περιοχής. Οι κάτοικοι του Ελ Πενιόλ, πάντως, θεωρούσαν την περιοχή δική τους.

🔎Επί δεκαετίες οι κάτοικοι του Μεντεγίν γνώριζαν για τον βράχο, αλλά κανείς δεν έμπαινε στον κόπο να ταξιδέψει ως εκεί για να τον δει. Πόσο μάλλον τουρίστες. Ακόμα και σήμερα, που η τουριστική κίνηση έχει αυξηθεί κατά πολύ στην Κολομβία, τα ταξίδια στο Μεντεγίν είναι απ’ αυτά που χαρακτηρίζονται «περιπετειώδη». Η περιοχή παρέμεινε αναξιοποίητη, με τους κατοίκους να ασχολούνται με την καλλιέργεια καφέ, την εκτροφή αγελάδων και ένα μικρό ορυχείο χρυσού. Και την κόκα, βέβαια, οι παράνομοι.

🔎Στοιχεία για το αν κατάφερε να ανέβει κανείς στην κορυφή από τους παλιούς δεν υπάρχουν. Η φυλή των Ταχάμι ξεκληρίστηκε, αλλά από την προφορική παράδοση δεν αναφέρεται κάτι τέτοιο. Ιστορικά, λοιπόν, ο πρώτος που αναφέρεται ως «κατακτητής» του βράχου είναι ο Λουίς Εδουάρδο Βιγιέγκας Λόπεζ, στις 16 Ιουλίου 1954. Η ανάβαση κράτησε πέντε ολόκληρες μέρες! Σε κάθε βήμα του έπρεπε να καρφώνει ατσάλινα καρφιά στο γρανίτη για να προχωράει, οι προεξοχές είναι ελάχιστες.

🔎(Σημείωση: Σήμερα, στην κορυφή του βράχου ανάμεσα στα άλλα υπάρχει κι ένα άγαλμα του Λόπεζ, φιλοτεχνήθηκε μόλις το 2008).

🔎Ο Λόπεζ αποδείχτηκε διορατικός επιχειρηματίας, εκτός από ικανός ορειβάτης. Βλέποντας την εξαιρετική θέα από την κορυφή, κατάλαβε ότι μπορούσε να το «πουλήσει» το πράγμα ως τουριστικό αξιοθέατο. Έτσι, διαπραγματεύτηκε και «αγόρασε» τον βράχο από τον δήμαρχο του Γκουαταπέ. Ο οποίος τότε νόμιζε ότι τον έπιασε κορόιδο, αφού τόσο ο βράχος, όσο και η γύρω περιοχή είναι απολύτως ακατάλληλα για καλλιέργεια.

🔎Βάλθηκε να λαξεύει το βράχο ο Λόπεζ και τα συνεργεία του και τελικά έφτιαξαν μια σειρά από σκάλες. Συνολικά 708 είναι τα σκαλοπάτια που πρέπει να ανέβει κανείς αν θέλει να φτάσει στην κορυφή του βράχου. Ο Λόπεζ τοποθέτησε ένα κιόσκι στην αρχή της σκάλας και απαιτούσε εισιτήριο για όποιον ήθελε να ανέβει.

🔎(Σημείωση: Και σήμερα το «εισιτήριο ανάβασης» είναι 25.000 κολομβιανά πέσος, δηλαδή περίπου 6 ευρώ).

🔎Εκεί ξεκίνησε και η διαμάχη. Φωνάζανε οι κάτοικοι του Ελ Πενιόλ, με ποιο δικαίωμα πουλήσατε εσείς το βράχο; Δικός σας είναι; Τότε ήταν που του έδωσαν το δικό τους όνομα. Τα πράγματα, όμως, δεν άλλαξαν, η κεντρική κυβέρνηση της Κολομβίας είχε σημαντικότερα πράγματα να ασχοληθεί απ’ αυτό.

🔎Η περιοχή, πάντως, ήλθε στο εθνικό προσκήνιο το 1971. Τότε η κεντρική κυβέρνηση αποφάσισε να φτιάξει ένα μεγάλο υδροηλεκτρικό φράγμα στην περιοχή, να συγκρατήσει τα νερά του ποταμού Γκουαταπέ, και να λύσει το πρόβλημα ηλεκτροδότησης όλου του Μεντεγίν, ου μην όλης της επαρχίας. Μιλάμε για κολοσσιαίο έργο. Πλην όμως, από τις μελέτες που έγιναν αποδείχτηκε ότι η τεχνητή λίμνη, που θα σχημάτιζαν τα νερά, θα βύθιζε όλη την πόλη του Ελ Πενιόλ.

🔎Σιγά τα αυγά. Η κυβέρνηση δεν ασχολήθηκε ούτε καν να αποζημιώσει τους κατοίκους παρά ελάχιστα. Τους ειδοποίησε μόνο ότι θα πρέπει να… μετακινήσουν την πόλη τους μερικά χιλιόμετρα πιο δυτικά, για να μην πνιγούν. Θέλοντας και μη, οι κάτοικοι του Ελ Πενιόλ συμφώνησαν. Υπάρχει ακόμα η φημολογία ότι το έκαναν με την… υπόσχεση ότι, σαν αντάλλαγμα, θα τους δίνονταν τα δικαιώματα του βράχου, για να τον εκμεταλλευθούν. Αλλά κάτι τέτοιο δεν έγινε, προς μεγάλη τους αγανάκτηση.

🔎Το φράγμα έγινε, το Ελ Πενιόλ μετακινήθηκε, η περιοχή εκσυγχρονίστηκε βίαια. Απέκτησε ηλεκτρισμό, σύγχρονα κτίρια, ασφαλτοστρωμένους δρόμους και… τουρίστες. Η κορυφή του βράχου πια φιλοξενεί καφετέριες, μαγαζάκια με σουβενίρ (μέχρι και αυθεντικά κομματάκια του βράχου πωλούνται, παρ' ότι τυπικά απαγορεύεται) και μια εξέδρα με σιδερένια κάγκελα, όπου οι τουρίστες μπορούν να βγάλουν τις selfies τους στην άκρη του βράχου χωρίς να κινδυνεύουν.

🔎Ποιος εκμεταλλεύεται ακόμα τον βράχο; Ο δήμος του Γκουαταπέ πέτυχε να αναγνωριστεί ως εθνικό μνημείο κληρονομιάς, οπότε τα «δικαιώματα» του ορειβάτη Λόπεζ χάθηκαν σ’ ένα βράδυ. Η δημαρχία του Ελ Πενιόλ σέρνει συνεχώς το θέμα στα δικαστήρια, αλλά γενικά υπάρχει απροθυμία της δικαιοσύνης να παρέμβει.

🔎Οι κάτοικοι, μάλιστα, του Γκουαταπέ σε μια έξαρση τοπικισμού αποφάσισαν κάτι απίθανο: Να…γράψουν με λευκή μπογιά το όνομα της πόλης τους με τεράστια κεφαλαία γράμματα στη δυτική πλευρά του βράχου! Με το που ξεκίνησαν, όμως, και ολοκλήρωσαν το πρώτο γράμμα «G» τους πήραν είδηση οι κάτοικοι του Ελ Πενιόλ και αμέσως πάνω από 10.000 άνθρωποι έτρεξαν στο βράχο.

🔎Υπό το φόβο εκτεταμένων και αιματηρών επεισοδίων (είναι κανόνας οι κάτοικοι να είναι οπλισμένοι σ’ αυτές τις περιοχές) η αστυνομία με τη συνδρομή και του στρατού (!) σταμάτησε το βάψιμο. Έμεινε, λοιπόν, το "G" και μόνο μία γραμμή από το δεύτερο γράμμα "U", που μοιάζει βέβαια με "I"…