Ζανζιβάρη: Ο τουρισμός φέρνει σκέψεις αυτονομίας

 

Ζανζιβάρη. Το όνομα και μόνο αρκεί για να σκεφτείς έναν τόπο εξωτικό και μυστηριώδη. Αν ανατρέξεις λίγο στην ιστορία, θα καταλάβεις ότι για αιώνες το νησί αυτό του Ινδικού Ωκεανού, που βρίσκεται κοντά στον μεγάλο ηπειρωτικό όγκο της Αφρικής, έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στην ιστορία της περιοχής. Θετικό και αρνητικό ρόλο.

🔎Τι έγινε, όμως, πρόσφατα; Ζανζιβάρη επέλεξε να… εξαφανιστεί από τις εξελίξεις και να μείνει στο παρελθόν. Η ένωση με την απέναντι ακτή της Ταγκανίκα, που έγινε πριν 60 χρόνια και μαζί οι δύο περιοχές δημιούργησαν την Τανζανία με το «τεχνητό» όνομα, εδραίωσε μεν τους δημοκρατικούς θεσμούς σε μια περιοχή που είχε συνηθίσει να κυβερνιέται μονάρχες, αλλά από οικονομικής πλευράς την κράτησε πολύ πίσω.

🔎Μετάνιωσαν οι Ζανζιβαριανοί που ενώθηκαν με τους απέναντι; Σχεδόν πάντα υπήρχαν δεύτερες σκέψεις, αλλά τα τελευταία χρόνια η σκέψη της αυτόνομης πορείας ωριμάζει όλο και περισσότερο. Κι αιτία γι’ αυτό είναι ο… τουρισμός. Η αλματώδης τουριστική ανάπτυξη, που φέρνει πρωτόγνωρα κέρδη στον ντόπιο πληθυσμό.

🔎Το 1985 η Ζανζιβάρη, ένα νησί με έκταση περίπου 2.500 τ.χλμ.  (δηλαδή περίπου όσο όλα τα Δωδεκάνησα) και πληθυσμό 1,8 εκατομμύρια ανθρώπους, υποδέχτηκε μόλις 19.000 τουρίστες. Αυτοί έγιναν 100.000 το 1998, 376.000 το 2016 και τα στοιχεία για το 2024 έδειξαν ότι ξεπέρασαν τα 1,2 εκατομμύρια! Η πλούσια ιστορία και η μουσουλμανική παράδοση μπερδεύονται με τις (ακόμα) αγνές παραλίες και τις πολύ προσιτές τιμές. Προσφέρει 25% του ΑΕΠ και… φουντώνει το αίσθημα των ντόπιων για να μπουν πάλι στους χάρτες ως ανεξάρτητο κράτος. Σε μια εποχή γενικού αναθεωρητισμού, είναι και της μόδας…

🔎Ξεκινάμε από το όνομα. Που προέρχεται από περσικές λέξεις. «Ζανγκ» σημαίνει μαύρος και «μπαρ» σημαίνει ακτή. Η ακτή των μαύρων, δηλαδή. Τώρα αν αυτό το όνομα αναφέρεται στο νησί ή στην απέναντι αφρικανική ακτή, είναι κάπως μπερδεμένο. Στο νησί, πάντως, υπήρξε από πολύ νωρίς αραβική και περσική επίδραση, γι’ αυτό και το χρώμα του δέρματος των μαύρων της Ζανζιβάρης είναι παραδοσιακά πιο ανοιχτό απ’ αυτό των μαύρων της ηπειρωτικής μεριάς της Τανζανίας.

🔎Με τα χρόνια και με την αθρόα μετανάστευση ανθρώπων αραβικής και περσικής καταγωγής στο νησί (αλλά και το γειτονικό νησί της Πέμπα, με το οποίο η Ζανζιβάρη είναι ενωμένη ιστορικά και διοικητικά) δημιουργήθηκε μια συγκεκριμένη κουλτούρα, ούτε ακριβώς αραβική, ούτε αφρικανική. Κάτι ενδιάμεσο. Και η σφραγίδα αυτής της κουλτούρας μπήκε από την «ενδιάμεση» γλώσσα, τη σουαχίλι.

🔎Η σουαχίλι είναι αφρικανική γλώσσα, της μεγάλης οικογένειας των γλωσσών Μπαντού. Αλλά το 25% του λεξιλογίου της το παίρνει από αραβικές, ινδικές, μαλαϊκές, ακόμα και πορτογαλικές λέξεις. Με την απλότητά της και το λεξικό μπέρδεμα, έγινε η εμπορική γλώσσα όλης της ανατολικής Αφρικής. Σήμερα είναι επίσημη γλώσσα και στην Τανζανία φυσικά, αλλά και στην Ουγκάντα, την Κένυα και το ανατολικό Κογκό.

🔎Το πολύ καλό κλίμα του νησιού σε σχέση με τα αφρικανικά παράλια έπαιξε το ρόλο του. Από τον 9^ο αιώνα έγινε ένας δυνατός κρίκος στην εμπορική αλυσίδα, που ένωνε την Αραβία, την Περσία, ακόμα και την Ινδία με την Αφρική. Σκλάβοι, ελεφαντόδοντο και χρυσός ήταν τα τρία πιο πολύτιμα «προϊόντα». Μ’ αυτή τη σειρά. Επί αιώνες στη Ζανζιβάρη λειτουργούσε ένα από τα μεγαλύτερα σκλαβοπάζαρα της υφηλίου.

🔎Το λιμάνι της Ζανζιβάρης λειτουργούσε σαν αυτόνομη πόλη-κράτος, όπως και τα μεγάλα λιμάνια στα αφρικανικά παράλια, κυρίως η Μομπάσα της Κένυα και τα λιμάνια της σημερινής Μοζαμβίκης. Με τον καιρό η εξουσία μεταφέρθηκε στην ενδοχώρα, αλλά και η Ζανζιβάρη είχε άμεση επίδραση από τους Άραβες του σημερινού Ομάν. Στις αρχές του 18^ου αιώνα το νησί βρισκόταν ουσιαστικά υπό την εξουσία του σουλτάνου του Ομάν.

🔎Η εμπορική επιρροή της Ζανζιβάρης σ’ ολόκληρη την περιοχή ήταν τόσο σημαντική, που το 1832 ο Σαϊντ μπιν Σουλτάν, ο σουλτάνος του Ομάν, μετέφερε την πρωτεύουσά του από το Μουσκάτ στα νοτιοανατολικά της αραβικής χερσονήσου στη Ζανζιβάρη! Και διοικούσε από εκεί την αυτοκρατορία του, που ήταν κυρίαρχη στη ναυτιλία και το εμπόριο όλης της περιοχής. Όταν πέθανε, το 1866, οι δύο γιοι του μοίρασαν την αυτοκρατορία στα δύο: Ο ένας κράτησε το αραβικό κομμάτι και ο άλλος τη Ζανζιβάρη.

🔎Η πρώτη αποικιακή δύναμη που έβαλε πόδι στην περιοχή ήταν η Πορτογαλία, από την εποχή του Βάσκο ντα Γκάμα ακόμα. Αλλά γρήγορα οι Βρετανοί κυριάρχησαν, από τη στιγμή κιόλας που ήθελαν να ασφαλίσουν το δρόμο προς την Ινδία. Η ανατολική Αφρική ήταν προνομιακή τους περιοχή και μόλις πρόλαβαν οι Γερμανοί, υπό την βρετανική ανοχή, να βάλουν χέρι στην περιοχή που σήμερα βλέπουμε στο χάρτη ως Τανζανία, δηλαδή την περιοχή ανάμεσα στην (βρετανική) Κένυα και την (πορτογαλική) Μοζαμβίκη.

🔎Το ηπειρωτικό κομμάτι, τα παράλια δηλαδή, χωρίστηκαν μεταξύ Βρετανών και Γερμανών, αλλά για το νησί ενδιαφέρθηκαν πρωτίστως οι Βρετανοί. Οι οποίοι έπαιζαν από καιρό το ρόλο των «διεθνών συμβούλων» του σουλτάνου, τον έπεισαν (με απειλές, βέβαια) να καταργήσει τη δουλεία και τελικά το 1890 μετέτρεψαν το νησί-σουλτανάτο σε προτεκτοράτο, δηλαδή προστατευόμενο κράτος. Ο σουλτάνος τυπικά κυβερνούσε, γινόταν όμως ό,τι ήθελαν οι Βρετανοί.

🔎Το καθεστώς αυτό συνεχίστηκε μέχρι και μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κι ενώ οι Βρετανοί είχαν επεκταθεί και στην (πρώην γερμανική) αποικία της Ταγκανίκα στην ηπειρωτική Αφρική, μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στις 10 Δεκεμβρίου 1963, υπό τους σαρωτικούς ανέμους ανεξαρτησίας που έπνεαν σ’ όλη την Αφρική, η Βρετανία κατήργησε το καθεστώς προτεκτοράτου κι έτσι η Ζανζιβάρη έγινε ανεξάρτητο κράτος, στους κόλπους της Κοινοπολιτείας, με επικεφαλής το σουλτάνο βέβαια.

🔎Αμέσως ξέσπασαν ταραχές, που έμειναν στην ιστορία ως Ζανζιβαριανή Επανάσταση. Σ’ ένα μήνα μέσα το κύμα διαμαρτυρίας πήρε ένοπλη μορφή, οι αντάρτες κατέλαβαν τα πάντα και ο σουλτάνος αποχώρησε. Οι ντόπιοι καθάρισαν πάνω από 20.000 αραβικής και ινδικής καταγωγής κατοίκους μέσα σε λίγες μέρες, και οι υπόλοιποι έφυγαν άρον-άρον.

🔎Η επανάσταση είχε σοσιαλιστικό πρόσημο και ίδιο ιδεολογικό υπόβαθρο με την κυβέρνηση της απέναντι ακτής της Ταγκανίκα, που είχε γίνει ανεξάρτητη από το 1961 και την κυβερνούσε ο Τζούλιους Νιερέρε, ένας από τους εμβληματικότερους ηγέτες της Αφρικής, με έμφαση περισσότερο στις ιδέες και λιγότερο στον αφρικανικό εθνοτισμό. Αυτή η σύμπλευση των ιδεών, μαζί με τον φόβο για βρετανικά αντίποινα, οδήγησε τους νέους ηγέτες της Ζανζιβάρης να προχωρήσουν σε μια ασυνήθιστη απόφαση: Ζήτησαν να ενωθούν με την Ταγκανίκα σ’ ένα κράτος, αναβιώνοντας την κυριαρχία του σουλτάνου και στο νησί και στα παράλια.

🔎Αυτή τη φορά, βέβαια, το πάνω χέρι το είχε το ηπειρωτικό κομμάτι και όχι το νησιώτικο. Οι δύο χώρες ενώθηκαν τον Απρίλιο του 1964 και από τα συνθετικά των ονομάτων τους, το «Ταν» της Τανγκανίκα και το «Ζαν» της Ζανζιβάρης, προέκυψε η Τανζανία.

🔎Η Ζανζιβάρη στην ουσία αντάλλαξε την εσωτερική της ηρεμία και ειρήνη με το να αποτελεί στην ουσία ένα «εξάρτημα» της νέας χώρας. Η οικονομική δραστηριότητα ατόνησε, επενδύσεις δεν γίνονταν ούτε σε τομείς που άνθιζαν, όπως η αλιεία και η παραγωγή σκόρδου, που ήταν από τις υψηλότερες της υφηλίου. Ακόμα και ο Νιερέρε παραδεχόταν ότι ήταν πολύ δύσκολο να τα βρίσκει συνεχώς με τους επαναστατικούς ηγέτες του νησιού και είναι χαρακτηριστική η φράση του «μακάρι αυτό το νησί να βρισκόταν πιο μακριά από εμάς»!

🔎Τα δύο βασικά νησιά της Ζανζιβάρης, η Ζανζιβάρη (Ουνγκούτζα) και η Πέμπα, διατηρούν την αυτονομία τους. Έχουν δική τους κυβέρνηση για τα τοπικά θέματα, ακόμα και κοινοβούλιο, δική τους σημαία (που μοιάζει καταπληκτικά βέβαια με της Τανζανίας), μέχρι και δική τους εθνική ποδοσφαιρική ομάδα, που συμμετέχει αυτόνομα στις περιφερειακές διοργανώσεις της ανατολικής Αφρικής, αλλά δεν είναι μέλος της ΦΙΦΑ.

🔎Στα 60 και βάλε χρόνια που διαρκεί αυτή η ένωση ήταν πολλές οι περιπτώσεις που οι ηγέτες της Ζανζιβάρης σκέφτηκαν να διαλύσουν την ένωση. Με παράπονα που ξεκινούσαν από την έλλειψη επενδύσεων και κάποιες φορές έπιαναν και άλλα θέματα, που μιλούν πιο πολύ στο συναίσθημα, όπως η θρησκεία (το 99% των κατοίκων της Ζανζιβάρης είναι μουσουλμάνοι, σε αντίθεση με την πλειοψηφία της ηπειρωτικής Τανζανίας που είναι κατά 63% Χριστιανοί).

🔎Οι κουβέντες ήταν θεωρητικές και σταματούσαν στην έλλειψη πόρων. Χωρίς βοήθεια η Ζανζιβάρη δεν θα μπορούσε να πάει πουθενά. Δειλά-δειλά μετά το 2010 άρχισαν να γίνονται επενδύσεις, κυρίως στον τουρισμό. Οι οποίες κορυφώθηκαν το 2021 με την λειτουργία του αεροδρομίου Καρούμε, το οποίο μπορεί να εξυπηρετήσει ως και 1,5 εκατομμύριο επιβάτες. Το αεροδρόμιο κατασκευάστηκε κυρίως με κινεζικά κεφάλαια. Σημειώστε το αυτό.

🔎Μετά το τουριστικό «μπουμ», που έφερε τη Ζανζιβάρη στην οκτάδα των πιο δημοφιλών προορισμών της Αφρικής το 2024, οι ηγέτες θεωρούν ότι βρήκαν τον τρόπο να χρηματοδοτήσουν την αυτόνομη πορεία τους. Η πρόεδρος της ενωμένης Τανζανίας είναι από τη Ζανζιβάρη, αλλά είναι αντιδημοφιλής στο νησί και την κατηγορούν ότι δεν προασπίζει τα συμφέροντά τους.

🔎Οι Κινέζοι παίζουν το ρόλο του χρηματοδότη και υποστηρικτή, αλλά κανείς δεν ξέρει αν θέλουν ή όχι τώρα να αποκτήσουν μια χώρα-δορυφόρο τους στα ευαίσθητα παράλια της ανατολικής Αφρικής.

Σόρβοι: Ο ξεχασμένος λαός και ο εφιάλτης του AfD

 

Ο παράξενος χάρτης που βλέπετε έρχεται από την εκλογική επιτροπή του γερμανικού κρατιδίου της Σαξονίας. Απεικονίζει το διαμέρισμα (landkreis) Μπάουτζεν, στα ανατολικά του κρατιδίου, και τα χωριά του. Τα εκλογικά αποτελέσματα αφορούν το χωριό Κρόστβιτζ, ένα απ’ αυτά τα τέσσερα μικρά κομματάκια στο χάρτη που εμφανίζονται με διαφορετικό χρώμα.

🔎Όπως φαίνεται, στο Κρόστβιτζ το χριστιανοδημοκρατικό CDU ήλθε πρώτο με 48,7% των ψήφων και το ακροδεξιό AfD ακολούθησε με 30,4%. Όσοι δεν εντυπωσιάζεστε από τα ποσοστά, μάθετε ότι το ποσοστό του CDU ήταν το μεγαλύτερο που κατέγραψε σε οποιαδήποτε άλλη κοινότητα της Σαξωνίας και αντίστοιχα το ποσοστό του AfD ήταν το μικρότερο.

🔎Όσοι παρακολούθησαν από κοντά τις γερμανικές εκλογές γνωρίζουν ότι το AfD σάρωσε στη Σαξωνία και σε ολόκληρη την πρώην Ανατολική Γερμανία. Ειδικά στη Σαξωνία ήλθε δεύτερο μόλις σε 11 κοινότητες. Υπάρχει εξήγηση και είναι… εθνολογική. Οι Σόρβοι πιστοποίησαν για μία ακόμη φορά ότι έχουν γυρίσει την πλάτη τους τόσο στην ακροδεξιά, όσο και στην αριστερά.

🔎Ποιοι είναι αυτοί οι Σόρβοι; Δεν πρόκειται για τυπογραφικό λάθος. Οι Σόρβοι είναι ο πιο δυτικός από τους σλαβικούς λαούς, ένας από τους μικρότερους σε πληθυσμό κι ένας από τους πιο… ξεχασμένους. Ακόμα και μέσα στην Ευρώπη των μειονοτήτων πολύ λίγοι γνωρίζουν την ύπαρξή τους. Κι όμως, όχι μόνο υπάρχουν, αλλά πασχίζουν κιόλας να διατηρήσουν ζωντανή τη γλώσσα, τις παραδόσεις και τα έθιμά τους σ’ ένα περιβάλλον που ήταν πάντα αφιλόξενο.

🔎Οι πολιτιστικές οργανώσεις των Σόρβων τους υπολογίζουν σε περίπου 650.000. Οι οποίοι κατοικούν κυρίως στα ανατολικά της Σαξωνίας και τα νοτιοανατολικά του κρατιδίου του Βραδεμβούργου, στα σύνορα με την Τσεχία και την Πολωνία. Αυτοί οι αριθμοί λογίζονται ως υπερβολικοί από το επίσημο γερμανικό κράτος και οι ίδιοι οι Σόρβοι παραδέχονται ότι υπολογίζουν αυτούς που έχουν σορβική καταγωγή έστω από τον έναν παππού ή τη γιαγιά τους και μπορεί να μην γνωρίζουν τη γλώσσα τους.

🔎Δεν υπάρχει επίσημη «εθνική» απογραφή, αλλά οι Σόρβοι που συνεχίζουν να μιλούν την γλώσσα τους υπολογίζονται σε περίπου 60.000 κι άλλες περίπου 200.000 μπορούν να την καταλάβουν και να επικοινωνήσουν. Κατοικούν σε δύο ιστορικές περιοχές την Άνω Λουσατία και την Κάτω Λουσατία. Η σημαντικότερη πόλη της Άνω Λουσατίας (στη Σαξωνία) είναι το Μπάουτζεν και της Κάτω Λουσατίας (στο Βραδεμβούργο) το Κότμπους.

🔎Οι Σόρβοι μοιάζουν εθνολογικά και γλωσσικά με και με τους Πολωνούς, αλλά και με τους Τσέχους, τους δύο μεγάλους σλαβικούς τους γείτονες. Η γλώσσα τους μοιάζει με γέφυρα μεταξύ αυτών των δύο γλωσσών.

🔎Φυσικά, τόσο οι Τσέχοι, όσο και οι Πολωνοί προσπάθησαν να τους προσεταιριστούν και κάποιοι, μάλιστα, τους θεωρούν «εθνογραφική ομάδα» είτε των Πολωνών, είτε των Τσέχων. Οι ίδιοι, όμως, έχουν διατηρήσει με ζήλο την πολιτιστική τους ανεξαρτησία και θέλουν να είναι Σόρβοι, τίποτε άλλο.

🔎Οι Σόρβοι αποκαλούν τους εαυτούς τους “Srbi”. Είναι φανερή η ομοιότητα της λέξης με τους γνωστούς μας Σέρβους, ωστόσο εθνολογικά και γενεαλογικά δεν υπάρχει σύνδεση. Δεν προέρχονται, δηλαδή, από κάποιους περιπλανώμενους Σέρβους που… χάθηκαν στο ταξίδι τους στα δυτικά. Παλαιότερα οι γείτονές τους οι Γερμανοί τους αποκαλούσαν με διαφορετικά ονόματα: Λουσατούς από την περιοχή που κατοικούσαν και Βένδους (Wends).

🔎Άλλη μια ιδιαιτερότητα των Σόρβων είναι η θρησκεία τους. Επισήμως είναι το μόνο προτεσταντικό σλαβικό έθνος στον πλανήτη. Κοντά στα σύνορα με την Πολωνία υπάρχει μια κοινότητα καθολικών, ενώ οι περισσότεροι στις δημοσκοπήσεις δηλώνουν άθρησκοι.

🔎Από τις μεγάλες μετακινήσεις των Σλάβων τον 7^ο αιώνα μ.Χ. δύο μικρές σλαβικές φυλές, οι Μιλτσένοι και οι Λούζιτσοι, εγκαταστάθηκαν στην περιοχή ανατολικά του ποταμού Έλβα, στις κοιλάδες ανάμεσα στον Νάισε και τον Σπρέε. Σύντομα άρχισαν οι διαμάχες με τις νομαδικές γερμανικές φυλές. Η περιοχή γενικά πέρασε από πολλά χέρια, κυρίως των Σαξόνων, αλλά και των Πολωνών. Από το 983 μ.Χ., όμως, οι Σόρβοι το’ χαν ξεκαθαρίσει ότι είναι κάτι διαφορετικό από τους Σλάβους γείτονές τους και δεν ήθελαν να αφομοιωθούν.

🔎Οι Σάξωνες εκστράτευσαν εναντίον των Σόρβων και τους κατέλαβαν το 1147. Υποτίθεται η εκστρατεία έγινε για να τους εκχριστιανίσουν, αν και οι Σόρβοι είχαν ήδη ασπαστεί τον χριστιανισμό! Οι Σόρβοι υποβιβάστηκαν σε δουλοπάροικους στην ίδια τους τη γη και αρκετοί εκγερμανίστηκαν.

🔎Το 1346 έξι πόλεις από την περιοχή των Σόρβων συνασπίστηκαν σε μια συμμαχία, την Λίγκα της Λουσατίας. Αυτή η συμμαχία είχε σκοπό να προστατέψει τις πόλεις και τους κατοίκους τους και ελεγχόταν από την (τσεχική) Βοημία μέχρι το 1635 και μετά, ως το 1815, από τους άρχοντες της Σαξονίας, η οποία τότε ήταν μια περιοχή της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, αυτού του κράτους-γίγαντα στη μέση της Ευρώπης και μετά έγινε ανεξάρτητο βασίλειο.

🔎Οι Σάξωνες έκαναν το λάθος να συμμαχήσουν με τη Γαλλία στους Ναπολεόντειους Πολέμους, και μετά την ήττα τους το 1815 αναγκάστηκαν να παραχωρήσουν την περιοχή της Κάτω Λουσατίας στην Πρωσία. Έτσι προκύπτει και ο γεωγραφικός χωρισμός των δύο περιοχών σε διαφορετικά γερμανικά κρατίδια. Οι Πρώσοι εφάρμοσαν μια βίαιη τακτική εκγερμανισμού, αναγκάζοντας όλους τους Σόρβους να υιοθετήσουν ονόματα που ακούγονταν περισσότερο γερμανικά και φυσικά απαγόρεψαν τη γλώσσα τους.

🔎Στην Άνω Λουσατία, που βρισκόταν υπό τους Σάξονες, οι Σόρβοι κινητοποιήθηκαν πολιτιστικά. Τύπωσαν λεξικά και γραμματικές της γλώσσας τους, έφτιαξαν πολιτιστικούς συλλόγους. Βεβαίως πολλοί αποφάσισαν να μεταναστεύσουν. Σήμερα στο Τέξας των ΗΠΑ υπολογίζεται ότι ζουν τουλάχιστον 15.000 Σόρβοι τρίτης και τέταρτης γενιάς.

🔎Μετά την ήττα της Γερμανίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο τα αντι-γερμανικά αισθήματα των Σόρβων κορυφώθηκαν. Οι Σόρβοι έφτασαν στο σημείο μέχρι και να ανακηρύξουν μονομερώς την ανεξαρτησία της Λουσατίας την Πρωτοχρονιά του 1919, ίσα-ίσα για να συμμετάσχουν, υποτίθεται ως κράτος και όχι ως μειονότητα, στις διαπραγματεύσεις μετά την ειρήνευση. Αντιπτοσωπεία τους πήγε και στο Παρίσι για την διάσκεψη κορυφής και συναντήθηκαν με συμβούλους του Αμερικανού προέδρου Γουίλσον, που τασσόταν υπέρ των εθνικών κρατών.

🔎Δεν κατάφεραν, πάντως, να πάρουν ούτε μια υπόσχεση, έστω για αυτονομία της περιοχής τους. Οι δύο περιοχές της Λουσατίας παρέμειναν μέρος της Γερμανίας, υποτίθεται με εξασφαλισμένα τα μειονοτικά τους δικαιώματα. Στην πράξη, οι Γερμανοί δεν ξέχασαν ποτέ τις κινήσεις αυτές και η πίεσή τους να εκγερμανιστούν αυξήθηκε ακόμα περισσότερο.

🔎Το 1919 δημιουργήθηκε στη Γερμανία το Λαϊκό Κόμμα των Λουσατών, το οποίο το 1924 μετονομάστηκε σε Βενδικό Εθνικό Κόμμα. Μια οργάνωση, δηλαδή, για να υπερασπίζει τα συμφέροντα της μειονότητας. Στην ουσία, βέβαια, το κόμμα λειτουργούσε σαν… αποκαλυπτήριο φρονημάτων, αφού όσοι συμμετείχαν στις δραστηριότητές του στοχοποιούνταν από τις γερμανικές αρχές. Οπότε η υποστήριξή του ήταν σχεδόν μηδαμινή. Στις εκλογές του 1928 πήρε μόνο 3.300 ψήφους.

🔎Όταν μετά το 1933 στη Γερμανία κυριάρχησε το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα, οι γνωστοί ναζί, οι Σόρβοι πέρασαν μαύρες μέρες. Οι ηγέτες τους στάλθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και, παρ’ ότι ήταν Γερμανοί πολίτες, πολλοί άλλοι ακολούθησαν τη μοίρα των «υπανθρώπων», κατά τη ναζιστική ιδεολογία.

🔎Μοιραία, λοιπόν, όταν τα σοβιετικά στρατεύματα κατέλαβαν τις ανατολικές περιοχές της Γερμανίας το 1945 οι Σόρβοι αναθάρρησαν. Θεώρησαν ότι είχε έλθει η στιγμή της απελευθέρωσης. Γρήγορα οι ελπίδες τους διαψεύστηκαν.

🔎Οι Σόρβοι έκαναν αίτηση να δημιουργηθεί η δική τους «αυτόνομη περιοχή» στην επικράτεια της Ανατολικής Γερμανίας, όπως γινόταν κατά κόρον στην ΕΣΣΔ, αλλά η ανατολικογερμανική ηγεσία απέκλεισε τέτοια συζήτηση. Αντίθετα, η περιοχή τους μοιράστηκε σε διαφορετικά «διαμερίσματα», στα οποία χωρίστηκε η Ανατολική Γερμανία.

🔎Μετά το 1960, πάντως, ξεκίνησε μια σοβαρή προσπάθεια τουλάχιστον να διατηρηθεί η γλώσσα τους. Το 1960 η ανατολικογερμανική κυβέρνηση αναγνώρισε τη σορβική ως «περιφερειακή επίσημη» γλώσσα και αμέσως ξεκίνησε ένας μαραθώνιος, με βιβλία, περιοδικά, ραδιοσταθμούς και πολιτιστικές εκδηλώσεις που είχαν στόχο να τονώσουν τη χρήση της γλώσσας και των σλαβικών παραδόσεων.

🔎Μετά την ενοποίηση των γερμανικών κρατών το 1990 φάνηκε ότι οι Σόρβοι δεν είχαν, όπως οι άλλοι Ανατολικογερμανοί, την ίδια εκτίμηση στο σοσιαλιστική διακυβέρνηση. Από τις πρώτες ελεύθερες εκλογές στήριξαν μαζικά το χριστιανοδημοκρατικό CDU, με τη λογική ότι όσο πιο φιλελεύθερη είναι η κυβέρνηση, τόσο πιο εύκολη θα είναι η ζωή όσων επιμένουν να μην ξεχνούν την καταγωγή και τη γλώσσα τους. Τους βοήθησε και η κεντρική οργάνωσή τους, η Domowina (που στη γλώσσα τους σημαίνει πατρίδα).

🔎Το 1997 το κρατίδιο της Σαξονίας (με κυβέρνηση του CDU) επισήμως όχι μόνο αναγνώρισε, αλλά και προστατεύει τη σορβική γλώσσα, που ορίστηκε ως «μειονοτική». Αυτός ο νόμος, που ψηφίστηκε τον Ιούλιο εκείνης της χρονιάς, έγινε το διαρκές συμβόλαιο δεσμού των Σόρβων με το συγκεκριμένο κόμμα. Οι δεσμοί έγιναν πιο δυνατοί τα τελευταία χρόνια, με την ραγδαία άνοδο του AfD στην περιοχή της Σαξωνίας.

🔎Οι τοπικοί βουλευτές του AfD δεν ξεκαθαρίζουν τη στάση τους απέναντι στους Σόρβους. Κάποιοι απ’ αυτούς κάνουν σποραδικά δηλώσεις περί «ξένων στοιχείων που περνιούνται για ντόπιοι» και «πρέπει να απομονωθούν». Αλλά δεν ξεκαθαρίζουν αν αναφέρονται μόνο στους μετανάστες ή και στους Σόρβους. Λιγότερο από έναν αιώνα μετά δεν θέλουν να ζήσουν πάλι τον ίδιο εφιάλτη.