Το σύνορο των 80 μέτρων που δημιουργήθηκε από μία αμμοθύελλα!

 

Αν δεν ασχολείστε καθόλου με τη γεωγραφία, θα εκπλαγείτε αν μάθετε ότι η όμορφη Ισπανία δεν εκτείνεται μόνο στην Ευρώπη, αλλά και στην… Αφρική. Αν το’ χετε ψάξει κάπως, παρακολουθείτε στενά την ειδησεογραφία για το μεταναστευτικό στην Ισπανία ή είστε φανατικοί με το ποδοσφαιρικό στοίχημα, κάπου θα’ χετε ακούσει για τη Θέουτα και τη Μελίγια, τις δύο πόλεις που ανήκουν στην Ισπανία αν και βρίσκονται στις αφρικανικές ακτές, περικυκλωμένες από το Μαρόκο.

🔎Η παρουσία, όμως, της Ισπανίας στις αφρικανικές ακτές δεν περιορίζεται στις δύο αυτές πόλεις. Υπάρχουν επτά (!) ακόμα νησιά και νησίδες που αποτελούν ισπανικό έδαφος, αν και βρίσκονται μόλις έξω από τις μαροκινές ακτές. Το ένα, μάλιστα, απ’ αυτά τα νησιά εδώ και 90 χρόνια μετατράπηκε σε… ηπειρωτικό έδαφος, αφού ενώθηκε με την ξηρά δίπλα του χάρη σε μια αμμοθύελλα! Το σημείο εκείνο, μάλιστα, αποτελεί το μικρότερο διεθνές σύνορο στον κόσμο, αφού εκτείνεται μόλις για 80 μέτρα!

🔎Ας το πιάσουμε από το «γιατί η Ισπανία επεκτάθηκε και στην Αφρική».

🔎Όσοι έχετε ταξιδέψει στην Ανδαλουσία, ακόμα κι αν δεν είχατε ξεναγό, θα έχετε δει ασφαλώς τις αραβικές επιρροές στις πόλεις και τα χωριά. Από την αρχιτεκτονική μέχρι τα ονόματα των πόλεων. Αυτή η αραβική/μουσουλμανική επέκταση κράτησε αιώνες ολόκληρους στο νότο της Ισπανίας. Από το 711 ως το 720 μ.Χ. το χαλιφάτο των Ουμαγιάντ νικούσε συνεχώς τα χριστιανικά βασίλεια στην Ισπανία και την Πορτογαλία κι έφτασε να έχει υπό την κατοχή του σχεδόν όλη τη χερσόνησο, πλην ενός μικρού κομματιού στις βόρειες ακτές.

🔎Η αντίστροφη διαδικασία, δηλαδή το διώξιμο των Αράβων/μουσουλμάνων από την Ιβηρική, κράτησε αιώνες. Και ονομάστηκε Reconquista, ανακατάληψη. Θεωρητικά ξεκίνησε από το 722 μ.Χ. στην Αστούριας και σιγά-σιγά επεκτεινόταν από βορρά προς νότο.

🔎Η «Reconquista» υποτίθεται ότι ολοκληρώθηκε το 1492, με την πτώση της Γρανάδα, της μοναδικής τότε μουσουλμανικής πόλης στην ηπειρωτική Ισπανία. Η ένωση το 1475 των βασιλείων της Καστίλης και της Αραγωνίας, μέσω των γάμων του Φερδινάνδου και της Ισαβέλλα, σήμανε την έναρξη του κράτους που σήμερα αποκαλούμε Ισπανίας. Οι στρατοί ενώθηκαν, δυνάμωσαν, τα οικονομικά έγιναν πιο ανθηρά. Κι άλλωστε εκείνη τη χρονιά, το 1492, ο Χριστόφορος Κολόμβος ανακάλυψε την Αμερική για λογαριασμό τους.

🔎Από δεκαετίες πριν, όμως, τόσο οι Ισπανοί, όσο και οι Πορτογάλοι άρχισαν να βάζουν πόδι στις απέναντι ακτές της Αφρικής. Με δικαιολογία – ή και πρόσχημα -  την καταπολέμηση της πειρατίας, κατέλαβαν (για λίγο ή πολύ) αρκετές γνωστές πόλεις-λιμάνια στα βορειοαφρικανικά παράλια, από το Αλγέρι και το Οράν (στη σημερινή Αλγερία) μέχρι την Τύνιδα (Τυνησία) και την Τρίπολη (Λιβύη).

🔎Μαζί μ’ αυτές τις μεγάλες κατακτήσεις ήλθαν και μικρότερες. Ο ισπανικός στρατός και το ναυτικό έβαζαν πόδι σε κάθε νησάκι και βραχονησίδα που φαινόταν να εξυπηρετεί τα στρατηγικά τους συμφέροντα. Τότε, λοιπόν, άρχισε και η κατάκτηση των εδαφών που κατέχει σήμερα. Τα οποία ήταν πολύ μεγαλύτερα από τα σημερινά μικροσκοπικά κομμάτια. Η τελευταία κατάκτηση χρονικά ήταν αυτή των τριών νησιών Τσαφαρίνας, ακατοίκητων και τότε, αλλά δίπλα στην ακτή του Μαρόκου, με συνολική έκταση που μόλις υπερβαίνει το… μισό τετραγωνικό χιλιόμετρο.

🔎Ήδη, λοιπόν, είχαν στην κατοχή τους δύο πόλεις, τη Θέουτα και τη Μελίγια, αλλά και δύο συστάδες ακατοίκητων νησιών, τα τρία νησιά Αλχουσέμας και τα τρία νησιά Τσαφαρίνας. Και μια μικρή βραχονησίδα, που την ονόμασαν Peñón de Vélez de la Gomera. H πρώτη λέξη στα ισπανικά σημαίνει «κατσάβραχο», στην κυριολεξία!

🔎Οι Ισπανοί ουσιαστικά έστελναν τα μηνύματά τους, ότι είναι έτοιμοι για… απόβαση στην απέναντι αφρικανική ακτή. Η οποία, βέβαια, αποτελούσε το βασίλειο του Μαρόκου, αλλά δεν μπορούσε να τα βάλει με τις αποικιακές δυνάμεις. Την περιοχή, όμως, λιγουρεύονταν και οι Γάλλοι, που είχαν εδραιώσει την παρουσία τους ήδη στην Αλγερία και την Τυνησία, αλλά και στα νότια της Σαχάρας, μέσω της αποικίας της Σενεγάλης.

🔎Το 1885, όπως είναι γνωστό, οι ευρωπαϊκές αποικιακές δυνάμεις στο Βερολίνο χώρισαν την Αφρική σε κομμάτια σύμφωνα με τα συμφέροντά τους. Η βορειοαφρικανική ακτή νότια της Ισπανίας παρέμεινε σε εκκρεμότητα, λόγω τεράστιας γεωπολιτικής σημασίας. Ελέγχει τα στενά του Γιβραλτάρ, οπότε όλοι ήθελαν να έχουν λόγο στη διοίκησή της.

🔎Το Μαρόκο, που τότε λεγόταν επίσημα «Αυτοκρατορία των Σαριφιδών», είχε επιλέξει να πάει με το μέρος των Άγγλων, αφού οι Γάλλοι και οι Ισπανοί δεν έχαναν ευκαιρία να κάνουν στρατιωτικές επιχειρήσεις στις ακτές του και να αποδυναμώνουν το στρατό του. Το 1911 παραλίγο να ξεσπάσει διεθνής ευρωπαϊκός πόλεμος εκεί για τα αποικιακά συμφέροντα, όταν οι Γερμανοί έβαλαν ένα πολεμικό τους πλοίο, την κανονιοφόρο «Panther», μέσα στο μαροκινό λιμάνι του Αγκαντίρ και απειλούσαν με βομβαρδισμό την πόλη.

🔎Οι αποικιακές δυνάμεις τα’ βαλαν κάτω μεταξύ τους πρώτα και μετά παρουσίασαν στο «βασιλιά» του Μαρόκου το σχέδιό τους: Τα 2/3 της χώρας του, το νότιο κομμάτι, θα το διοικούσαν οι Γάλλοι ως «προτεκτοράτο». Το βόρειο 1/3 της χώρας, του, αυτό με τα μεσογειακά παράλια, θα το διοικούσαν οι Ισπανοί, επίσης ως «προτεκτοράτο». Και στην πόλη της Ταγγέρης, τη μεγαλύτερη πόλη κοντά στην αφρικανική μεριά των στενών του Γιβραλτάρ, δημιουργήθηκε μια «διεθνής ζώνη», με διεθνή διοίκηση και διεθνή οικονομική δραστηριότητα.

🔎Ο βασιλιάς, βέβαια, τα δέχτηκε όλα αυτά αδιαμαρτύρητα. Τι να κάνει; Η συνθήκη υπογράφηκε στη Φεζ το 1912 και τα επισημοποίησε.

🔎Το 1934 συνέβη ένα ακραίο φυσικό φαινόμενο. Μια τεράστια αμμοθύελλα, τροφοδοτούμενη από νοτιάδες από τη Σαχάρα, μετέφερε τεράστιες ποσότητες άμμου από την ξηρά προς τη θάλασσα. Ήταν τόση η άμμος που μεταφέρθηκε που… ένωσε το νησί-κατσάβραχο (Peñón de Vélez de la Gomera) με την ηπειρωτική παραλία, στην περιοχή του Μπαντίς. Έτσι, λοιπόν, η βραχονησίδα μετατράπηκε σε… χερσόνησο! Η άμμος υπάρχει ακόμα και σήμερα, δεν έχει υποχωρήσει.

🔎Η Ισπανία διοίκησε τις ακτές του Μαρόκου ως το 1956. Τότε, μαζί με τη Γαλλία, αναγνώρισαν την ανεξαρτησία του βορειοαφρικανικού βασιλείου κι αποφάσισε να του επιστρέψει τα εδάφη που’ χε πάρει. Ποια εδάφη, όμως;

🔎Το καθεστώς του Φράνκο, που τότε διοικούσε την Ισπανία, έκανε έναν σαφή διαχωρισμό: Άλλο τα εδάφη του «προτεκτοράτου», που’ χαν δοθεί στη χώρα με συνθήκη, κι άλλο αυτά που είχε κατακτήσει ο στρατός και το ναυτικό της χώρας με τα όπλα, έστω και αιώνες πριν. Εκεί ετέθη ζήτημα υπερηφάνειας, εκτός από γεωπολιτικό: Η Ισπανία αρνήθηκε να παραχωρήσει τις μικρούλες αυτές κουκίδες γης στις μαροκινές ακτές.

🔎Και για να το καταστήσει απολύτως σαφές αυτό, έδωσε στα εδάφη αυτά έναν βαρύγδουπο τίτλο: «Plazas de soberania». Δηλαδή «σημεία κυριαρχίας». Και εγκατέστησε εκεί στρατιωτικές φρουρές, όχι μόνο στη Θέουτα και τη Μελίγια, αλλά ακόμα και στις βραχονησίδες και σ’ αυτήν που έγινε χερσόνησος.

🔎Το Μαρόκο δεν έκανε καμία προσπάθεια να καταλάβει αυτές τις περιοχές με τη βία. Τις διεκδικεί, βέβαια, μέσω των διεθνών οργανισμών, αλλά προσέχει πολύ τις κινήσεις του. Ειδικά η Θέουτα και η Μελίγια είναι αποκλεισμένες με συρμάτινα τείχη ύψους πολλών μέτρων, ώστε να εμποδίζουν όχι μόνο τους ντόπιους, αλλά και τους παράτυπους μετανάστες από την Αφρική να εισέρχονται σε ευρωπαϊκό έδαφος.

🔎Και στα άλλα σημεία υπάρχουν στρατιωτικές φρουρές, αλλά πολύ λιγότερες σε αριθμό και πολύ πιο χαλαρές, αν και τυπικά φυλάνε διεθνή σύνορα. Αυτό το αμμώδες σύνορο των 80 μέτρων, μάλιστα, έχει γίνει περισσότερο αξιοθέατο απ’ όσο θα ήθελαν και οι δύο χώρες. Λίγα μέτρα από τα σύνορα ο ιδιοκτήτης του οικοπέδου, που πρώτα ήταν… παραθαλάσσιο, αποφάσισε να φτιάξει μια καφετέρια/εστιατόριο, για τους τουρίστες που παίρνουν το μπάνιο τους στην παραλία του Μπαντίς και θα ήθελαν να αγναντέψουν και λίγο ισπανικό έδαφος…

🔎Η Ισπανία δεν φαίνεται να συζητάει σε καμία περίπτωση το να παραιτηθεί των δικαιωμάτων του από αυτά τα μέρη. Η Θέουτα και η Μελίγια έχουν διοικητικό καθεστώς «αυτόνομων πόλεων» και τα άλλα ακατοίκητα μέρη διοικούνται απευθείας από το υπουργείο Άμυνας της Ισπανίας στη Μαδρίτη.