Ποιοι ονειρεύονται τη Ρωσία χωρισμένη σε… 41 κράτη;

Ομοσπονδία του Ζαλέσιε; Δημοκρατία της Μπιάρμια; Ηνωμένες Πολιτείες της Σιβηρίας; Σμαλάντια; Συνομοσπονδία του Νταγκεστάν; Τι είναι όλα αυτά, κράτη; Ασφαλώς όχι. Το μυαλό πηγαίνει σε βιντεοπαιχνίδια, σε εικονικούς κόσμους, τέλος πάντων σε οτιδήποτε μακριά από την πραγματικότητα.

🔎Πώς θα είναι η Ρωσία μετά τον Βλαντίμιρ Πούτιν; O 72χρονος πρόεδρος της Ρωσίας μπορεί να φαίνεται ακμαίος, παρά τη φημολογία που κυκλοφορεί από καιρό σε καιρό στα δυτικά μέσα περί βαριάς ασθένειας. Το πότε θα κληθεί η Ρωσία να απαντήσει σ’ αυτό το ερώτημα δεν είναι σαφές, μπορεί να είναι σύντομα, μπορεί και πολύ αργότερα. Κάποιοι, όμως, έχουν αρχίσει ήδη να επεξεργάζονται σενάρια.

🔎Το πιθανότερο απ’ αυτά, βέβαια, είναι ο Ρώσος πρόεδρος να δώσει το δαχτυλίδι σε πρόσωπο της εμπιστοσύνης του (Μεντβέντεφ, είναι και 13 χρόνια μικρότερος) για να συνεχιστεί η ίδια κι απαράλλαχτη πολιτική. Υπάρχει, όμως, κι ένα σενάριο απ’ αυτά που κυκλοφορούν που ποντάρει σε πλήρη κατάρρευση της Ρωσίας οικονομικά και διοικητικά. Και προβλέπει ότι στο μέλλον η περιοχή θα χωριστεί όχι σε ένα και δύο, αλλά σε… 41 ανεξάρτητα κράτη!

🔎Επιστημονική φαντασία; Ευσεβείς πόθοι; Αστείο; Κάπως έτσι αντιμετωπιζόταν αυτό, μέχρι που η ίδια η Ρωσία χαρακτήρισε όλη αυτή την κίνηση «ανεπιθύμητο οργανισμό». Δηλαδή του δίνει η ίδια σημασία, αντί να το αγνοεί. Κι εδώ που τα λέμε, δεν γίνεται να το αγνοεί κι απόλυτα, βλέποντας την στήριξη που έχει το Φόρουμ των Ελεύθερων Εθνών της Μετα-Ρωσίας.

🔎Τι είναι αυτό το Φόρουμ; Διαβάστε παρακάτω και θα καταλάβετε.

🔎Η ιδέα πίσω απ’ αυτό το σενάριο ήταν απλή. Στη Ρωσία υπάρχουν πάμπολλοι οργανισμοί, κινήματα, μέχρι και πολιτικά κόμματα (εκτός νόμου, βέβαια) που προωθούν εθνικά, εθνολογικά και περιφερειακά οικονομικά συμφέροντα. Στη μακράν μεγαλύτερη χώρα του κόσμου θα ήταν αφύσικο να υπήρχε εθνολογική ομοιογένεια. Η ίδια η Ρωσία αναγνωρίζει πάνω από 100 διαφορετικές «εθνότητες» εντός των συνόρων της και τις συμπεριλαμβάνει στις απογραφές της.

🔎Ακόμα, όμως, και οι Ρώσοι που αποτελούν σύμφωνα με τα επίσημα νούμερα το 82% του πληθυσμού, έχουν πολλές διαφορές μεταξύ τους. Άλλοι οι Ρώσοι του Καλίνινγκραντ, άλλοι του Αρχάγγελου, άλλοι του Ροστόφ κι άλλοι του Χαμπάροφσκ. Όχι μόνο στα συμφέροντα, αλλά και στον τρόπο ζωής, τη γλώσσα, τα έθιμα.

🔎Αυτές οι τοπικές ιδιαιτερότητες στο πέρασμα των χρόνων έχουν θαφτεί κάτω από τον μανδύα της ομοιογένειας. Μπορεί επισήμως η Ρωσία να ονομάζεται «Ρωσική Ομοσπονδία», δηλαδή να αναγνωρίζει στις περιοχές που την αποτελούν διάφορες μορφές αυτονομίας, ωστόσο κάτι τέτοιο στην ουσία δεν υπάρχει. Ακόμα και στην περιοχή του Καυκάσου, όπου στους περισσότερους λαούς μπαίνει στην εξίσωση και η διαφορετική θρησκεία, το ισλάμ, η ουσιαστική αυτονομία είναι ανύπαρκτη.

🔎Aκόμα και στην εποχή της ΕΣΣΔ, στη Ρωσία είχαν εμφανιστεί διάφορα κινήματα. Αλλού πιο θορυβώδη, όπως στον Καύκασο ή π.χ. στο Ταταρστάν που είναι γεμάτο πετρέλαιο, κι αλλού πιο ήπιες. Αλλού συνδέονταν με διάφορα περιφερειακά πρόσωπα που κάποια στιγμή αισθάνθηκαν δυνατά να αμφισβητήσουν την κεντρική εξουσία. Αλλού οι βλέψεις κρύβονταν πίσω από «πολιτιστικές» οργανώσεις, που δούλευαν υποτίθεται για να προστατέψουν τοπικές μουσικές, χορούς και παραδόσεις, και στην ουσία διατηρούσαν αναμμένη τη σπίθα της ιδιαιτερότητας.

🔎Όλοι αυτοί οι οργανισμοί, τα κόμματα, τα πρόσωπα και οι ομάδες, από μόνες τους ήταν μια… χαψιά για το ισχυρό ρωσικό κράτος. Το οποίο, όπως αποδείχτηκε, δεν έχει πρόβλημα ακόμα και να απαλλαγεί από κεντρικές αντιπολιτευτικές φιγούρες, όπως ο Αλεξέι Ναβάλνι. Τι θα γινόταν, όμως, αν όλοι αυτοί, απ’ όλα τα μέρη της Ρωσίας, συνασπίζονταν σ’ έναν φορέα;

🔎Αυτό ακριβώς σκέφτηκε ο Όλεγκ Μεγκαλέτσκι και έφτιαξε το 2022 το Φόρουμ των Ελεύθερων Εθνών της Μετα-Ρωσίας.

🔎(Προσέξτε το Μετα-Ρωσία στο όνομα. Είναι συμβολικό. Δεν αναφέρεται στη Ρωσία όπως είναι σήμερα, αλλά στη Μετα-Ρωσία, δηλαδή τη διάδοχη κατάσταση. Αφού, αν επικρατήσει αυτό το σενάριο, Ρωσία δεν θα υπάρχει).

🔎Ο Όλεγκ Μεγκαλέτσκι είναι Ουκρανός. Ο ίδιος αυτοπροσδιορίζεται ως επιχειρηματίας, με ειδίκευση στο μάρκετινγκ και τις διεθνείς σχέσεις. Οι Ρώσοι τον αποκαλούν «ιδιοκτήτη εστιατορίων». Η κάθε πλευρά, δηλαδή, προσπαθεί να υποβαθμίσει ή να αναβαθμίσει το πρόσωπό του ανάλογα με το πώς τη συμφέρει.

🔎Αυτό που δεν αμφισβητείται είναι ότι ο Μεγκαλέτσκι δημιούργησε κάτι που δεν είχε φανταστεί, ούτε τολμήσει, να κάνει κανείς στο παρελθόν: Να ενώσει όλες τις αντιπολιτευόμενες φωνές αυτού του είδους, όσο μικρές και μεγάλες κι αν είναι, σ’ έναν οργανισμό. Και να πείσει τη Δύση ότι το πράγμα αυτό δεν ήταν ένα καλαμπούρι, μια μάζωξη μερικών δεκάδων περίεργων ανθρώπων, αλλά ένα εγχείρημα που αξίζει να στηριχθεί.

🔎Μεταξύ μας, το σενάριο που προτείνει ο Μεγκαλέτσκι, μια Ρωσία χωρισμένη σε δεκάδες κράτη, αποστρατικοποιημένη, αποπυρηνικοποιημένη και αποπουτινισμένη (έτσι γράφει στην ιστοσελίδα της) είναι… βούτυρο στο ψωμί της Δύσης.

🔎Ο Μεγκαλέτσκι δημιούργησε αυτόν τον οργανισμό-ομπρέλα το 2022, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, αλλά διοικητικά έμεινε στη σκιά. Οι λόγοι είναι προφανείς. Δεν ήθελε να κατηγορηθεί όλη αυτή η προσπάθεια ότι έχει «ουκρανικά» κίνητρα. Βεβαίως το ρόλο του δεν τον κρύβει. Και εκεί στοχεύει η προσπάθεια της Ρωσίας να αποδυναμώσει αυτή την προσπάθεια. Κοινώς, οι Ρώσοι λένε ότι «ξένες δυνάμεις», με την συμβολή «της Δύσης» απεργάζονται διάφορα σενάρια για την καταστροφή της Ρωσίας.

🔎Ηγέτης αυτού του Φόρουμ είναι ένας Μπασκίρος, ο Ρουσλάν Γκαμπάσοφ, ιδρυτής του Εθνικού Πολιτικού Κέντρου των Μπασκίρων. Το Μπασκορτοστάν, η «δημοκρατία» όπου οι Μπασκίροι έχουν την πλειοψηφία, βρίσκεται στην περιοχή του Βόλγα. Μαζί του συντάχθηκαν δεκάδες άλλοι, ιδρυτές τέτοιων οργανώσεων ανά τη Ρωσία. Όχι μόνο άλλων εθνοτήτων, αλλά και περιοχών όπου οι Ρώσοι αποτελούν απόλυτη πλειοψηφία, αλλά έχουν διάφορες ιδιαιτερότητες, ιστορικές, γεωγραφικές, καμιά φορά και γλωσσικές, σε σχέση με τους «κανονικούς» Ρώσους.

🔎Στην ιστοσελίδα του Φόρουμ βλέπουμε φάτσα-κάρτα έναν «χάρτη» του πώς θα είναι η Ρωσία το 2030. Χωρισμένη σε 41 διαφορετικά κράτη, κάποια απ’ αυτά θα έχουν τα σύνορα που έχουν οι σημερινές «δημοκρατίες» που αποτελούν τη Ρωσία, κάποια άλλα τελείως άγνωστα, όπως κάποια απ’ αυτά που αναφέραμε στην αρχή του κειμένου.

🔎Πάμε τώρα και στην… ταμπακέρα. Πόσο σοβαρή είναι αυτή η προσπάθεια;

🔎Κατ’ αρχάς λίγη, ελάχιστη, ιστορία. Η Δύση από πολλές δεκαετίες πόνταρε σε τέτοιες προσπάθειες, από την εποχή της ΕΣΣΔ ακόμα.. Να αναδείξει, δηλαδή, ότι στην ΕΣΣΔ (και στη Ρωσία, αργότερα) υπάρχουν λαοί που καταπιέζονται και ζητούν την ελευθερία τους.

🔎Από τη δεκαετία του 1950 με πρωτοβουλία και χρηματοδότηση των ΗΠΑ (της CIA ειδικότερα) υπήρξαν δύο τέτοιες προσπάθειες: Το Μπλοκ των Αντι-Μπολσεβικικών Εθνών (Anti-Bolshevik Bloc of Nations, ABN για συντομία) και η Εθνική Επιτροπή Υποδουλωμένων Εθνών (National Captive Nations Committee, NCNC).

🔎Τι έκαναν αυτοί; Βοηθούσαν με κάθε τρόπο τέτοιες εθνικιστικές φωνές, με χρήματα, διοργάνωση συνεδρίων και κάθε είδους δημοσιότητα. Μάλιστα η 3^η εβδομάδα κάθε Ιουλίου έχει αναγνωριστεί στις ΗΠΑ ως «Εβδομάδα των Υποδουλωμένων Εθνών», και συχνά παρίστατο και μιλούσε εκεί ο ίδιος ο Πρόεδρος.

🔎Την διαδικασία αυτοί ακολούθησαν όλοι οι Πρόεδροι, Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκρατικοί. Και δεν καταργήθηκαν αυτές οι εκδηλώσεις μετά την πτώση της ΕΣΣΔ. Να φανταστείτε ότι διοργανώθηκε και το 2024, φυσικά όχι πια ως αντι-μποολσεβικική, αλλά μια προσπάθεια για «συνεχή εκδημοκρατισμό» των πρώην σοβιετικών δημοκρατιών, αλλά και της Ρωσίας.

🔎Αυτό το Φόρουμ, λοιπόν, θεωρείται η τρίτη και… φαρμακερή προσπάθεια. Και η Δύση θέλει να την κάνει να φανεί τόσο σημαντική, επειδή τη δημιούργησαν και την τρέχουν οι ίδιοι οι παθόντες.

🔎Το πρώτο συνέδριο του Φόρουμ διοργανώθηκε για ένα διήμερο (8-9/5) το 2022, λίγους μήνες μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Μέσα σ’ αυτά τα 2,5 χρόνια που έχουν μεσολαβήσει, έχουν διοργανωθεί όχι δύο και τρία, αλλά… 14 διαφορετικά συνέδρια, με δεκάδες εκπροσώπους.

🔎Τα συνέδρια αυτά έχουν διοργανωθεί όχι σε κάποιες περιφερειακές πόλεις, ούτε κρυφά. Για παράδειγμα, το 5^ο συνέδριο διοργανώθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες. Το 6^ο στο Ινστιτούτο Χάνσον στην Ουάσιγκτον. Το 7^ο στο ιαπωνικό κοινοβούλιο και το 9^ο στο Βερολίνο. Το τελευταίο χρονικά απ’ αυτά έγινε το διήμερο 12-13 Δεκεμβρίου στη Βιέννη. To μήνυμα είναι σαφές: Και... λεφτά υπάρχουν, αλλά και υποστήριξη από γερές πλάτες. Δεν θα μπορούσαν να γίνουν επίσημα σ' αυτούς τους τόπους χωρίς την άδεια των ισχυρών.

🔎Οι αντιδράσεις της Ρωσίας σ’ αυτά έχουν ενδιαφέρον. Στην αρχή το ρωσικό κράτος ούτε καν ασχολήθηκε με αυτές τις ενέργειες. Ο Ραμζάν Καντίροφ, μάλιστα, ο «πρόεδρος» της Τσετσενίας και φανατικός πουτινικός, έκανε πλάκα με τους συνέδρους και τους χαρακτήρισε «ψευδο-φιλελεύθερους».

🔎Στη συνέχεια, όμως, τα πράγματα σοβάρεψαν. Από το Νοέμβριο του 2022 διάφοροι Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν «ζητήσει» από το ρωσικό κράτος να απαγγείλει κατηγορίες για εσχάτη προδοσία σ’ όσους συμμετέχουν. Τον Μάρτιο του 2023 το Φόρουμ κρίθηκε «ανεπιθύμητη οργάνωση» με ανακοίνωση του γραφείου του Γενικού Εισαγγελέα της Ρωσίας.

🔎Πλέον κάθε φορά που γίνεται συνέδριο κάπου η ρωσική κυβέρνηση απαντά με έντονο διάβημα στον πρεσβευτή της χώρας που φιλοξενεί το Φόρουμ. Το Υπουργείο Εξωτερικών φιλοξενεί συχνά στην ιστοσελίδα του τέτοιες διαμαρτυρίες (συνήθως με τις ίδιες λέξεις, αλλάζουν μόνο οι ημερομηνίες και οι τόποι) με φράσεις όπως «είναι βάναυση παρέμβαση στα εσωτερικά άλλου κράτους» και «οι υποστηρικτές και απολογητές εξτρεμιστικών και τρομοκρατικών απόψεων πρέπει να βρουν την δίκαιη τιμωρία τους».

🔎Άρα, λοιπόν, η Ρωσία ενοχλείται. Ακόμα μια ένδειξη είναι ότι οι φιλορώσοι bloggers σταμάτησαν την πλάκα (τους πρώτους μήνες αποκαλούσαν τους διάφορους συνέδρους "φρικιά") κι επιχειρηματολογούν σοβαρά πια. Το αφήγημα που υπηρετούν είναι ότι η ίδια η ύπαρξη του Φόρουμ, που απεργάζεται τη διάλυση της Ρωσίας, είναι αντεθνική και ότι οι άνθρωποι αυτοί εκπροσωπούν μόνο τους εαυτούς τους, έχουν από ελάχιστη ως καθόλου επιρροή εντός της χώρας.

🔎Βεβαίως αυτό δεν μπορεί να μετρηθεί. Οι σύνεδροι λένε ότι εκατομμύρια ομοϊδεάτες τους, ομόγλωσσοι, ομόδοξοι, ή τέλος πάντων με ίδια οικονομικά συμφέροντα, ονειρεύονται μια ζωή ελευθερίας, στην οποία θα αποφασίζουν οι ίδιοι για τα θέματα που τους αφορούν. Και λένε ότι μια τέτοια τεράστια χώρα, όπως η Ρωσία, δεν μπορεί να κυβερνηθεί σωστά χωρίς πραγματική ομοσπονδιακή δομή.

🔎Το σίγουρο είναι ότι... γίνεται δουλίτσα. Ένθεν κακείθεν. Κι όταν έλθει η ώρα, θα φανεί ποιος έχει τον "κόσμο" με το μέρος του.