Τουβαλού: Με το ζόρι 100 μέτρα ευθεία, αγωνιούν να μείνουν πάνω από τη θάλασσα!

 

Ας ξεκινήσουμε από το πιο παράξενο: Το πιο πολύτιμο πράγμα που έχει το Τουβαλού και πουλάει είναι… άυλο. Για την ακρίβεια υπάρχει, αλλά μόνο στον ηλεκτρονικό κόσμο, αυτόν τον διαδικτύου. Κι έχει να κάνει με την κατάληξη των ιστότοπών του, που δηλώνουν τη χώρα (όπως στην Ελλάδα είναι .gr). Στο Τουβαλού είναι, φυσικά, .tv!

🔎Αυτή η… ομοιότητα με την διεθνή συντομογραφία της τηλεόρασης έδωσε ένα απρόσμενο έσοδο στο μικροσκοπικό αυτό κράτους του Ειρηνικού. Αίφνης το Τουβαλού βρέθηκε να πουλάει… άδειες για ιντερνετική κατάληξη .tv, σε εταιρείες που δεν είχαν φυσικά σχέση με τη χώρα, αλλά είχαν σχέση με τηλεοπτικά προγράμματα! Όπου πετύχετε, λοιπόν, κατάληξη .tv να γνωρίζετε ότι η άδεια της σελίδας που επισκέπτεστε είναι αγορασμένη από το Τουβαλού.

🔎Τι εστί Τουβαλού; Εννέα μικρές κουκίδες ακόμα και στον χάρτη του Ειρηνικού. Διότι στον παγκόσμιο χάρτη, όσο μεγάλος κι αν είναι, η ξηρά δεν μπορεί να αποτυπωθεί (γι' αυτό και στην εικόνα που συνοδεύει το κείμενο εμφανίζεται μόνο ένα νησί, το Φουναφούτι). Η συνολική έκταση των εννέα νησιών είναι μόλις 26 τετραγωνικά χιλιόμετρα, όσα δηλαδή το Πάνω και το Κάτω Κουφονήσι μαζί! Και πρόκειται για κοραλλιογενείς ατόλλες, δηλαδή κυκλικά, ημικυκλικά ή μακρόστενα νησιά, πολύ χαμηλά σε ύψος (δηλαδή το μέγιστο ύψος από την επιφάνεια της θάλασσας είναι… 4,6 μέτρα). Από τα εννέα νησιά τα οκτώ είναι κατοικημένα.

🔎Αυτή η μικροσκοπική συστάδα νησιών, που φιλοξενεί λιγότερους από 10.000 μόνιμους κατοίκους και εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από εισαγωγές για να φάει κάτι άλλο εκτός από ψάρια και καρύδες και να πιει νερό, είναι ανεξάρτητο κράτος από το 1978. Αναγνωρίζει ως κεφαλή του τον εκάστοτε βασιλιά της Μεγάλης Βρετανίας, όμως έχει τη δική του πολιτική στην περιοχή και διατηρεί με υπερηφάνεια την αυτονομία του. Ως το σημείο που θα στείλει και αθλητές να το εκπροσωπήσουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες.

🔎Παρά τη μικρή τους έκταση, τα νησιά κατοικούνται τουλάχιστον τα τελευταία 3.000 χρόνια! Η καταγωγή, βέβαια, των κατοίκων μπερδεύεται στους μύθους και τους θρύλους. Κάποιοι αναφέρουν τα νησιά Τόνγκα, άλλα τη Σαμόα.

🔎Απ’ όπου κι αν έφτασαν στα νησιά, πάντως, έμειναν ανεπηρέαστοι από τον υπόλοιπο κόσμο μέχρι το 1568 μ.Χ. Τότε έπεσε (στην κυριολεξία) πάνω στο μεγαλύτερο νησί Νούι ο Ισπανός θαλασσοπόρος Αλβάρο ντε Μεντάνια. Στους χάρτες που έφτιαξε ο ίδιος αργότερα ονόμασε το νησί Ίσλα ντε Χεσούς (Νησί του Ιησού), επειδή αγκυροβόλησε στα ανοιχτά του την ημέρα των Χριστουγέννων.

🔎Το νησί παρέμεινε στο χάρτη, αλλά κανείς δεν πήγαινε εκεί. Φανταστείτε ότι η επόμενη καταγεγραμμένη επαφή με Ευρωπαίους έγινε… δύο αιώνες αργότερα (1764). Και τελικά τα νησιά αυτά άλλαξαν όνομα στους διεθνείς χάρτες το 1809. Μετονομάστηκαν σε νησιά Έλις.

🔎Ποιος ήταν αυτός ο Έλις; Μην ήταν κανένας μεγάλος καπετάνιος; Κανένας θαλασσοπόρος; Κανένας μεγάλος πολιτικός άνδρας; Κανένας λόρδος του βρετανικού ναυαρχείου μήπως; Τίποτα απ’ όλα αυτά. Ο Έντουαρντ Έλις ήταν ένας πλούσιος έμπορος από το Κόβεντρι (και βουλευτής της περιοχής), ο οποίος είχε ναυλώσει το πλοίο Ρεβέκκα, που πέρασε από τα νησιά. Ο χαρτογράφος Τζορτζ Φίντλεϊ, που έφτιαχνε τότε τους πιο ονομαστούς χάρτες, ήταν φίλος του Έλις. Από μια… κολακεία, λοιπόν, τα νησιά απέκτησαν το όνομα ενός ανθρώπου που δεν τα είχε δει καν και το διατήρησαν σχεδόν για δύο αιώνες!

🔎Όλο τον 19^ο αιώνα από τα νησιά πέρασε… όλος ο καλός ο κόσμος. Από Ρώσοι και Γάλλοι μέχρι Ολλανδοί, Βρετανοί βέβαια, αλλά μέχρι και… Περουβιανοί. Ο καθένας ζητούσε, βέβαια, και κάτι. Άλλοι νερό, άλλοι καρύδες, άλλοι έφτιαχναν κάποιους υποτυπώδεις εμπορικούς σταθμούς, οι Περουβιανοί πήραν μέχρι και ιθαγενείς για εργάτες στη χώρα τους. Με το ζόρι.

🔎Ο χριστιανισμός έφτασε στο Τουβαλού από ένα ναυάγιο. Το 1865 ναυάγησε εκεί ένα εμπορικό πλοίο που μετέφερε έναν διάκονο της προτεσταντικής εκκλησίας της Σαμόα. Ο διάκονος αποδείχτηκε εξαιρετικά ικανός τις 8 εβδομάδες που έμεινε στο νησί, είχε ήδη προσηλυτίσει αρκετούς, και επέστρεψε αργότερα για να ιδρύσει την (προτεσταντική, βέβαια) Εκκλησία του Τουβαλού, στην οποία ανήκει σήμερα σχεδόν το 90% των κατοίκων. Κι έγινε αμέσως επίσκοπος, βέβαια. Από διάκονος.

🔎Αποικιακή διοίκηση δεν είχε το Τουβαλού μέχρι το 1892. Τότε ένας πλοίαρχος εμπορικού πλοίου (!) ανακήρυξε τα νησιά βρετανικό προτεκτοράτο, ύστερα από προφορικές (!) συμφωνίες με τους αρχηγούς κάθε νησιού. Τα νησιά Έλις συνδέθηκαν με τα νησιά Γκίλμπερτ (το σημερινό Κιριμπάτι), εκεί βρισκόταν ο εκπρόσωπος του στέμματος που υποτίθεται διοικούσε όλα τα νησιά.

🔎Διοικούσε, τρόπος του λέγειν. Γιατί αν κοιτάξετε στο χάρτη τα νησιά του Κιριμπάτι και του Τουβαλού μαζί είναι διασπαρμένα σε μια θαλάσσια έκταση όσο είναι περίπου ολόκληρη η Ευρώπη! Οπότε δεν υπήρχε σχεδόν καθόλου επικοινωνία. Το 1916 δημιουργήθηκε η κοινή αποικία των νησιών Γκίλμπερτ και Έλις, η οποία κράτησε μέχρι το 1976.

🔎Δύο χρόνια πριν, το 1974, έγινε δημοψήφισμα στα νησιά Έλις. Οι Βρετανοί είχαν αποφασίσει να φύγουν και ρώτησαν τους ντόπιους αν ήθελαν να αποκτήσουν την ανεξαρτησία τους μαζί με τα νησιά Γκίλμπερτ ή μόνοι τους. Συμμετείχαν 4.132 άνθρωποι. Οι 3.799 (92,84%) ψήφισαν ξεχωριστή ανεξαρτησία. Την απέκτησαν την 1^η Οκτωβρίου 1978, οπότε και η χώρα ονομάστηκε Τουβαλού.

🔎Τι σημαίνει Τουβαλού; Ένα όνομα με ισχυρό συμβολισμό. «Οκτώ που βρίσκονται μαζί», στην τοπική πολυνησιακή γλώσσα. Οκτώ είναι τα νησιά που κατοικούνται, θυμίζουμε. Τα οποία, πριν τους Βρετανούς, δεν είχαν ενιαία διοίκηση. Το κάθε νησί είχε τον «αρχηγό» του. Κανείς από τους «αρχηγούς» δεν είχε τη φιλοδοξία να υποδουλώσει το διπλανό νησί και να γίνει, ας πούμε, βασιλιάς.

🔎Τα νησιά τα επισκέφθηκε η βασίλισσα Ελισάβετ Β’ το 1982 (η επίσκεψη μνημονεύεται ακόμα), αλλά η χώρα έγινε γνωστή για την αφέλειά της. Ο πρώτος πρωθυπουργός της χώρας (Τοραϊπι Λαούτι τον έλεγαν), ο οποίος πριν αναλάβει καθήκοντα είχε ένα πτυχίου δασκάλου πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, έπεσε θύμα οικονομικής απάτης. Επένδυσε σχεδόν όλο το αποθεματικό της χώρας (!) σε μια επιχείρηση real estate στο Τέξας, που αποδείχτηκε ανύπαρκτη. Ο αετονύχης που τον ξεγέλασε (του έταξε ετήσιο επιτόκιο 15%!) εξαφανίστηκε με το παραδάκι και η χώρα βρέθηκε χωρίς ούτε ένα δολάριο!

🔎Βεβαίως το ποσό δεν ήταν μεγάλο και καλύφθηκε από συγκεκριμένες ασφαλιστικές εταιρείες των ΗΠΑ, οπότε η χώρα ανέκτησε τα λεφτά της. Η εμπιστοσύνη, όμως, στον Λαούτι κλονίστηκε. Πλέον για να γίνει οποιαδήποτε οικονομική κίνηση χρειάζεται να συμφωνήσουν τα 3/5 της 24μελούς βουλής!

🔎Η χώρα είναι από τις λίγες πλέον που επιμένουν να αναγνωρίζουν την Ταϊβάν και όχι τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. Με το αζημίωτο, βέβαια. Έχουν γίνει πολλές ταϊβανέζικες επενδύσεις στα νησιά, για να καλυτερέψουν τη ζωή των κατοίκων. Το 2023 το Τουβαλού υπέγραψε οικονομική συμφωνία και με την Αυστραλία. Σε αντάλλαγμα με άδειες αλιείας στα ύδατα που αποτελούν την ΑΟΖ της, τα οποία εκτείνονται σε δεκάδες χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα.

🔎Το μεγαλύτερο άγχος του Τουβαλού είναι να μείνει… πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η στάθμη τώρα αυξάνεται κατά 4 χιλιοστά το χρόνο, αλλά με την κλιματική αλλαγή που χτυπάει όλο τον πλανήτη ο ρυθμός μπορεί να αυξηθεί. Ήδη έχει αρχίσει να επηρεάζεται το ανάγλυφο των ακτών. Το νησί καλλιέργειες δεν έχει εκτός από κοκοφοίνικες. Με τα τσόφλια από τις καρύδες οι κάτοικοι και τώρα ακόμα μαζεύουν το βρόχινο νερό για να το πίνουν.

🔎Υπάρχει αραιά και πού αεροπορική σύνδεση με την Αυστραλία και τα Νησιά Φίτζι. Υπάρχουν μόνο δύο αεροδιάδρομοι, οι οποίοι δημιουργήθηκαν από Αμερικανούς στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και διατηρήθηκαν. Ουσιαστικά είναι οι μοναδικές μεγάλες ευθείες που βρίσκει κανείς στα νησιά.

🔎Αυτοί είναι και οι μοναδικοί χώροι άθλησης. Οι μοναδικοί αθλητές που θα ταξιδέψουν στο Παρίσι (σπρίντερ των 100 μέτρων) χρησιμοποιούσαν τον αεροδιάδρομο για να κάνουν μια υποτυπώδη προπόνηση, αφού είναι το μοναδικό μέρος που υπάρχει 100 μέτρα ευθεία!